ÇORUM'UN ADI

Çorum adı üzerine çeşitli görüşler bulunmaktadır.Bunlar aşağıda gösterilmiştir.

 

Asurlar   döneminde Pazar kentlerine "Karum" denilirdi. Çorum'da bilinen en önemli karum Boğazköy’dü.

   

Bizanslar  döneminde ilimizin ismi, "Nikiye" yahut "Nikonya" ve yahut "Nicila" iken,Anadolu'nun Türklerin egemenliğine  geçme döneminde; Çorumlu Oymağı'nın İlimizde iskânından  sonra  " Çorumlu " adı ile anılmıştır. Vakfiyelerde Çorumlu olarak geçmektedir. 

Çorumlu  Türk   aşiretlerinden  Alan  Yurtlu   aşiretine  mensup  mühim  bir oymağın  adı idi. Sonradan da kelimenin  sonunda  nispet  edatı olan "lu" kaldırılarak yalnız Çorum kelimesinin  kaldığı, İlimizin  adının  Çorum  adını aldığı anlaşılmaktadır.

Evliya Çelebi  Seyahatnamesinin  2. cilt, 407'inci sayfasında Çorum hakkında şöyle demektedir:

 "...Abu havası latif olduğundan Selçukiler  de Kılıçaslan şah oğlu Yakup Mirzayı ve  yüzlerce  çorlu  hastalarını bu şehre  gönderip  ifakatyap  ettiği  için  adına Çorum denilmiştir. Ama aynı vilayet Cevrirum'dan galat ve muhaffeftir derler.“  

Amasya tarihi 2.cilt 168' inci sayfa sayılı haşiyesinde : ".....Çorumlu Oymağı Nikonya şehrinde tavuttun ettiği  ettikleri münasebetiyle Nikonya şehri Çorumlu demekle meşhur  olmuştur. Bu tabir 1000 tarihine kadar bütün evrakı resmi yede muhafaza edildiği halde muharreen edatı nispet  hıfz edilerek  asıl kabiliyeti teşkil Eden Çorum, "Çarum" (dördüncü) namıyla meşhur olmuştur.

Mirkat ül-cihatta: "...Danişmend oğullarının Bizanslılardan Çorum'u kurtardıkları  zamanlarda   vakıayı ve fetih hikaye edilen eserde, güya Bizanslılarla yapılan muharebeler neticesi  fetihte İslâm  esirleri kale üzerinde asılmalarından ve bir aralık yine Frenklerin  eline geçtiği vakitlerde erkeklerinin  öldürülüp kadınlarının  ve  çocuklarının  tutsak  edilerek  Bizans'a satılması  gibi Cevri  cefa  dolayısıyla kasabanın ismine  'Cevri Rum ' denilmiş ve ondan galat olarak Çorum şekline girmiştir.....”

Halk arasında söylenen diğer bir rivayet ise:  "...Kale  civarı  veya varoş demek  olan  'Çevrim' kelimesi  zamanla  Çorum  şekline geldiği söylenmektedir...." (1)

Yukarıda zikredilenleri kısaca alt alta yazarsak:  "...Asurlar Dönemi 'Karum'un  zamanla Çorum”

"...Anadolu'nun  Türkleşme döneminde 'Çorumlu Oymağı'nın yerleşmesinden dolayı;Çorum ....." 

"...Evliya  Çelebinin  'Çorlu  Hastaların iyileşmesinden  dolayı ,  yada  Cevri Rum"un  yanlış  söylenmesinden  dolayı 'Çorum.....”

"...Amasya  tarihinde 'Dördüncü'  demek olan, Çarum' un zamanla değişmesinden dolayı Çorum.....”

".....Mirkat  ül - cihatta ' Frenklerin  zulmünden  dolayı Cevri Rum'un yanlış söylenmesinden Çorum.....”

"...Kalelerin çevresinde oluşan 'varoşlara'  Çevrimden dolayı Çorum.....” denildiği görüşleri vardır.

Bu  görüşlerin  en  akla  yakın olanı,Çorumlu Oymağı' nın  bu  bulunduğumuz yöreye yerleşmesinden ve "lu" edatının  zamanla  söylenmemesi  görüşü  daha  akla ve mantığa yatkın olduğu görülmektedir.

Mahmut Selim GÜRSEL TELİF ESERİDİR